Ergenlik, çocukluk dönemi ile yetişkinlik arasında bir geçiş dönemidir. Fiziksel, cinsel, sosyal ve duygusal değişikliklerin hızlı bir şekilde meydana geldiği bu dönem, gençlerin kimliklerini keşfettikleri ve bağımsızlık arayışına girdikleri bir süreçtir. Ergenlik psikolojisi ise ergenlik dönemindeki gençlerin duygusal ve zihinsel sağlığıyla ilgilenen bir alandır.
Çocuk ile gençliğin belirli bir dönemini kapsayan ergen tanımı gelen olarak 12–24 yaş arası arasında yaşanmaktadır. Bu yaşlar arasında bulunan kişiler gerek ruhsal gerekse fiziksel anlamda aşırı uçlarda gezinirler. Yaşanan bu gezintinin sebebi ise çocukların gelişim çağlarında oluşan hormonal değişimlerdir. Bu dönemde yalnızca çocuklar değil aynı zaman da onların aileleri de oldukça zorlanır. Çünkü iki tarafta birbirlerini anlamakta oldukça güçlük çekmektedir.
Ergenlik döneminin bazı belirgin özellikleri şunlardır.
Bedensel Değişiklikler: Ergenlik döneminde, gençlerde hızlı bir büyüme ve cinsel gelişim süreci yaşanır. Vücut şekilleri değişir, ergenlik hormonlarının etkisiyle cinsel organlar ve ikincil cinsiyet özellikleri gelişir.
Kimlik Arayışı: Ergenler, kimliklerini bulma sürecinde karmaşık duygular yaşarlar. Kendilerini keşfederken, değerlerini, inançlarını ve gelecek hedeflerini sorgulayabilirler. Bu dönemde arkadaş grupları ve sosyal ilişkiler önem kazanır.
Duygusal Dalgalanmalar: Ergenlerde duygusal dalgalanmalar sık görülür. Öfke, üzüntü, mutluluk gibi yoğun duygular yaşayabilirler. Hormonal değişiklikler ve sosyal etkileşimler, bu duygusal dalgalanmalara katkıda bulunabilir.
Bağımsızlık Arayışı: Ergenlik döneminde gençler, bağımsızlık ve özerklik ihtiyacı hissederler. Ebeveynleriyle çatışma yaşayabilirler ve kendi kararlarını alma ve sorumluluklarını üstlenme isteği gösterebilirler.
Ergenlik dönemi, gençler için zorlu olabilir ve bazı psikolojik sorunlar ortaya çıkabilir. Bunlar arasında depresyon, anksiyete, yeme bozuklukları, düşük benlik değeri ve davranış sorunları yer alabilir. Ergenlik psikolojisi, ergenlerin bu sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olmayı amaçlar.
Ergenlerin sağlıklı bir ergenlik dönemi geçirmelerine yardımcı olmak için aileler, eğitimciler ve sağlık uzmanları aşağıdaki faktörlere dikkat etmelidir:
- İyi iletişim kurmak ve gençlerin duygusal ifadelerine değer vermek.
- Destekleyici ve sevgi dolu bir ortam sağlamak.
- Sınırlar koymak ve kuralları netleştirmek.
- Ergenlerin özerkliklerini geliştirmelerine ve karar alma becerilerini kazanmalarına destek olmak.
- Sağlıklı yaşam tarzını teşvik etmek, düzenli egzersiz yapmayı ve sağlıklı beslenmeyi önemsemek.
- Ergenlerin sosyal ilişkilerini desteklemek ve arkadaşlık bağlarını güçlendirmek.
- Gerektiğinde profesyonel yardım almak ve ergenlere uygun terapi veya danışmanlık hizmetleri sağlamak.
Ergen bir insanın en büyük problemi ailesi ve çevresi tarafından anlaşılamamaktır. Çünkü bu kişiler duygularını çok yoğun bir şekilde yaşar ve bunları da coşkulu bir şekilde yansıtmak isterler. Hormonal değişimler ile birlikte kişilerin ruh hallerinde gün aşırı farklılıklar görülebilmektedir.
Görülen bu değişimlerin aile tarafından sorgulanması ergen çocukların rahatsız olmasına neden olacaktır. Çünkü çocukların bu dönemleri en az baskıyla geçirilmesi gereken dönemdir, oluşacak her türlü baskı geri tepecek ve çocuk ile arasında büyük uçurumların oluşmasına neden olacaktır. Kimi zaman çocuklar bulundukları ortamlardan sıkılarak kendi başlarına kalmak için odalarında zaman geçirmek isterler. Bu durum çok aşırı bir sorun olmayacağından ailelerin bunu sorunmuş gibi görmemeleri gerekmektedir.
Ergen çocuklar fark edilmek ister. Başarılarının takdir edilmesi onların çok daha şevkle bazı şeyleri yapmasını sağlayacaktır. Bundan dolayı ailenin çocuğun yaptığı şeylerle ilgilenmesi, onu desteklemesi onlardan uzaklaşmamasını sağlayacaktır. Çünkü ailesinden yeterli desteği göremeyen çocuk arkadaşlarıyla fazla zaman geçirmeye başlayacaktır.
Ergenlik Psikolojisi
Evde, okul hayatında yaşadığı değişimlere ayak uyduramayan ergen çocuklar kimi zaman en ufak durumlara bile aşırı tepkiler göstermeye başlar. Bu konuda yeterli fikri olmayan aileler ise durumu yanlış anlayarak çok ters tepkiler verebilir. Böyle bir durumun sonunda da asla istenmeyecek olayların meydana gelmesi ise kaçınılmaz olur.
Oluşması muhtemel durumların önüne geçmek için psikolojik danışmanlık hizmetinden faydalanabilirsiniz. Burada hem siz hem de çocuğunuz gerektiği ölçülerde bilgilendirilir, varsa iki tarafında yanlışları ortaya çıkartılarak düzeltilir. Bu sayede de aile ve çocuk arasında var olan bağlar çok daha kuvvetlenir ve aile içi iletişim kopukluğu da giderilmiş olur.
Ergenlik dönemi, gençlerin kişisel ve psikolojik gelişimleri için önemli bir aşamadır. Destekleyici bir çevre ve sağlıklı bir iletişimle, ergenlerin bu dönemi olumlu bir şekilde atlatabilmeleri mümkündür.
